Ethiopia: Abantu 81 barimo abapolisi bamaze kwicwa nyuma y’iyicwa ry’umuhanzi Hachalu Hundessa

Umuhanzi Hachalu Hundessa ukunzwe cyane muri Ethiopia yishwe arashwe mu ijoro ryo kuwa 29 Kamena 2020. Nyuma y’urupfu rwe hahise hatangira imyigaragambyo mu bice bitandukanye by’iki gihugu birimo n’umurwa mukuru Addis-Abeba no mugace k’aba Oromia akomokamo. Harabarurwa abantu 81 bamaze kwicwa nyuma y’iminsi itatu gusa yishwe. Abigaragambya bavuga ko Leta ifite uruhare mu iyicwa ry’uyu Hundessa wo mubwoko bw’aba “Oromo”

Mu kiganiro n’abanyamakuru cyanyuze kuri televiziyo ku munsi w’ejo ku wa gatatu tariki ya 01 Nyakanga 2020, Ararsa Merdasa, ukuriye Polisi mu karere ka Oromia, yagize ati:

“Kugeza ubu abantu 81 bamaze kwicwa, barimo n’abapolisi batatu bo mu itsinda kabuhariwe bo mu karere ka Oromia”.

Ibiri kuba birerekana ubushyamirane mu bakomeye bo mu bwoko bw’aba Oromo, hari bamwe muri bo bari kurwanya ubutegetsi bwa Minisitiri w’intebe Abiy Ahmed.

Abantu babarirwa mu bihumbi bakundaga ibihangano bya Hachalu Hundessa bateraniye mu cyunamo cyo kwibuka uyu muhanzi wishwe arashwe ku wa mbere nijoro ubwo yari atwaye imodoka.

Biteganyijwe ko uyu muhanzi wari ufite imyaka 34 y’amavuko ashyingurwa kuri uyu wa kane. Impamvu y’iyicwa rye ntabwo iramenyekana.

Minisitiri w’intebe Abiy, iyicwa ry’umuhanzi Hachalu Hundessa yaryise “igikorwa cya kinyamaswa” mu ijambo yavugiye kuri televiziyo mu ijoro ryo ku wa kabiri.

Yagize ati: “Iki ni igikorwa cyakozwe kandi cyateguwe n’abanzi bo mu gihugu no hanze yacyo bagamije guhungabanya amahoro no kutubuza kugera ku byo twatangiye”.

Polisi ivuga ko ku wa mbere saa tatu n’igice z’ijoro Hundessa yarashwe agapfa.

Abantu 35 bakekwaho icyo gikorwa, barimo n’umunyapolitike ukomeye Jawar Mohammed, barafashwe. Polisi ivuga ko biboneka ko ari umugambi wateguwe.

Mu gitondo ejo ku wa kabiri umurwa mukuru Addis Ababa wahise wuzura imyigaragambyo. Muri uwo mujyi haturitse ibisasu bitatu nk’uko komiseri Endeshaw Tasew wa polisi yabitangaje.

Mu ijambo kuri televiziyo Bwana Tasew yagize ati: “Bamwe mu bateze igisasu na bo barapfuye kimwe n’abandi baharenganiye.”

Yanavuze ko hari umupolisi wapfuye mu mirwano n’abashinzwe kurinda Jawar Mohammed, umushoramari mu itangazamakuru akaba n’impirimbanyi ya politiki, ubwo yari agiye gufatwa.

Jawar Mohammed ni umutegetsi ukomeye wo mu bwoko bwa Oromo akaba anenga bikomeye Minisitiri w’intebe Abiy Ahmed.

Abiy Ahmed, Jawar, ndetse n’uyu muhanzi wishwe nkuko BBC dukesha iyi nkuru ibitangaza, bose ni aba Oromo, ubwoko nyamwinshi muri Ethiopia bwakomeje kuvuga ko bwahejejwe inyuma mu butegetsi n’ubukungu, kugeza mu 2018 Abiy agiye ku butegetsi.

Bwana Jawar, wigeze kuba avuganira cyane Abiy yaje guhinduka ntibavuga rumwe, ejo yatawe muri yombi hamwe na Bekele Gerba, ukuriye ishyaka ry’aba-Oromo ritavuga rumwe n’ubutegetsi, nk’uko polisi ibivuga.

Televiziyo ya Bwana Jawar ivuga ko byabaye ngombwa ko itangaza ibiganiro byayo biva muri Leta ya Minnesota muri Amerika bigaca ku cyogajuru (satellite), nyuma y’uko polisi iteye ibiro byayo i Addis igafunga bamwe mu bayikorera.

Jawar, ku wa kabiri yanditse kuri Facebook ati: “Ntabwo bishe Hachalu gusa. Barashe umutima w’igihugu cya Oromo, nanone!!…Mushobora kutwica, twese, ntimushobora kuduhagarika!! NTIBISHOBOKA”.

Umuhanzi Hachalu yanenze ubutegetsi buriho mu kiganiro yagiranye na televiziyo ya Jawar mu cyumweru gishize.

Imyigaragambyo iri gukwira

Kwica uyu muhanzi byatumye iyi myigaragambyo itangira mu mijyi myinshi y’agace ka Oromia.

Mu mujyi wa Adama, ibitaro byakiriye nibura inkomere 80, nk’uko Dr Mekonnen Feyissa umuganga ubikoraho yabibwiye ibiro ntaramakuru Reuters.

Uyu muganga avuga ko abenshi bari barashwe, abandi batewe ibyuma cyangwa bakubiswe. Umunani muri bo bapfuye bari kuzanwa ku bitaro nk’uko abivuga.

Imirongo ya telefone ntikora neza, Internet yafunzwe, ingamba abategetsi bafashe na mbere mu bihe nk’ibi byo kwigaragambya.

Umuhanzi w’impinduramatwara

Indirimbo za Hachalu, zivuga ku guharanira uburenganzira bw’abo mu bwoko bwe, zarakoreshwaga cyane mu myigaragambyo yaje kurangira Abiy Ahmed ageze ku butegetsi mu 2018.

Bwana Hachalu wigeze kuba imfungwa ya politiki, yaramamaye cyane muri icyo gihe na nyuma ya 2018 ubwo harangiraga imyaka myinshi y’ubutegetsi bw’abo mu bwoko bw’aba Tigray.

Bwana Hachalu wigeze kuba imfungwa ya politiki, ubu yanengaga ubutegetsi bwa Abiy.

Gusa na we nyuma yaje guhindura anenga ubutegetsi bwa Abiy Ahmed.

Bwana Abiy yazanye impinduramatwara muri politiki n’ubwisanzure mu bucuruzi ndetse ahabwa igihembo cy’amahoro cya Nobel mu 2019 kubera kunga Ethiopia na Eritrea.

Gusa, ubushyamirane n’urugomo hagati y’amoko kubera politiki n’ubukungu byarakomeje muri iki gihugu kirimo amoko arenga 80.

Bwana Abiy yagerageje guhagarika ibi ashaka ko abatuye igihugu biyunga, ariko ananizwa n’abatsimbaraye ku moko, ndetse umuhate we uzageragezwa kurushaho mu matora ateganyijwe.

Ayo matora yari kuzaba mu kwezi kwa munani, ariko yimuriwe mu mwaka utaha kubera icyorezo cya coronavirus.

Hachalu Hundessa indirimbo ze zarakoreshejwe mu mpinduramatwara yagejeje Abiy Ahmed ku butegetsi.

Munyaneza Theogene / intyoza.com

Umwanditsi

Learn More →